Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) từ lâu đã được biết đến là một tình trạng phát triển thần kinh khởi phát ở trẻ em. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều trường hợp chỉ được chẩn đoán khi đã trưởng thành. Điều này không phải do ASD “mới xuất hiện” khi lớn, mà là những đặc điểm đã tồn tại từ nhỏ nhưng chưa được nhận biết hoặc chẩn đoán chính xác.
- Thư giãn cơ thể: Lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần
- Liệu pháp Gestalt là gì? Tổng quan và mục tiêu Gestalt
- Tình trạng ngủ ngáy là gì? Đâu là nguyên nhân phổ biến?
Dược phẩm Tuệ Tĩnh và cố vấn chuyên môn PGS TS BS Phạm Hồng Vân, qua bài viết ngày hôm nay sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng rối loạn Phổ Tự kỷ này là gì và nguyên nhân do đâu.
Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) ở người lớn
Rối loạn Phổ Tự kỷ là một tình trạng phát triển thần kinh, ảnh hưởng đến cách một người tương tác xã hội, giao tiếp và học hỏi. Ở người trưởng thành, các đặc điểm của ASD có thể biểu hiện khác với trẻ em và thường bị nhầm lẫn với các vấn đề tâm lý khác.
Một người trưởng thành với rối loạn Phổ Tự kỷ thường gặp thách thức trong giao tiếp xã hội, có những hành vi lặp lại hoặc có sở thích rất chuyên sâu. Những đặc điểm này có thể tác động sâu sắc đến các mối quan hệ, sự nghiệp và chất lượng cuộc sống hàng ngày. Nhiều người chỉ được chẩn đoán ASD ở người lớn khi họ tìm kiếm sự giúp đỡ cho các vấn đề liên quan như rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc khó khăn trong công việc.
Dấu hiệu nhận biết Rối loạn Phổ Tự kỷ
Nhận biết dấu hiệu tự kỷ ở người lớn là bước đầu tiên để hiểu bản thân hoặc hỗ trợ người thân. Các đặc điểm này thường biểu hiện ở hai nhóm chính: khó khăn trong giao tiếp xã hội và hành vi lặp lại hoặc sở thích bị giới hạn.
Khó khăn trong giao tiếp xã hội
Đây là một trong những đặc điểm chính của rối loạn Phổ Tự kỷ ở người lớn. Các biểu hiện có thể rất tinh tế và dễ bị bỏ qua.
- Hạn chế giao tiếp ngôn ngữ: Người có rối loạn Phổ Tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì giao tiếp bằng mắt, sử dụng cử chỉ hoặc biểu cảm khuôn mặt. Họ có thể không hiểu hoặc không diễn đạt được các tín hiệu phi ngôn ngữ của người khác, khiến cuộc trò chuyện trở nên khó khăn.
- Thách thức trong xây dựng mối quan hệ: Họ có thể không hiểu các quy tắc xã hội ngầm, dẫn đến việc bị người khác coi là “lạnh lùng” hay “khác biệt”. Chẳng hạn, họ có thể nói những điều không phù hợp trong một buổi họp mặt hoặc không biết cách an ủi một người đang buồn.
- Khó khăn trong chia sẻ cảm xúc: Người có rối loạn Phổ Tự kỷ thường gặp trở ngại khi thể hiện sự đồng cảm. Điều này không có nghĩa là họ vô cảm, mà là họ khó khăn trong việc đặt mình vào vị trí của người khác và hiểu cảm xúc của họ. Điều này có thể gây ra hiểu lầm trong các mối quan hệ.
Xem thêm bài viết khác: Đau đầu mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp cải thiện
Hành vi lặp lại và sở thích giới hạn
Bên cạnh những khó khăn trong giao tiếp, những người có rối loạn Phổ Tự kỷ còn có những hành vi và sở thích đặc trưng.
- Thói quen cứng nhắc: Họ có thể thực hiện các hành vi lặp lại như xoay người, vỗ tay để tự điều chỉnh cảm giác. Họ cũng thường tuân thủ một thói quen hàng ngày rất nghiêm ngặt. Bất kỳ sự thay đổi nào trong lịch trình đều có thể gây ra lo âu và căng thẳng nghiêm trọng.
- Sở thích đặc biệt và chuyên sâu: Họ có thể dành hàng giờ, thậm chí hàng ngày để nghiên cứu về một chủ đề duy nhất như lịch sử cổ đại, xe lửa hoặc một ngôn ngữ lập trình. Đây là một điểm mạnh khi họ có thể trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đó, nhưng cũng có thể khiến họ bị cô lập về mặt xã hội do không thể tham gia vào các cuộc trò chuyện thông thường.
- Nhạy cảm với các kích thích giác quan: Người có Rối loạn Phổ Tự kỷ có thể rất nhạy cảm hoặc kém nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng, mùi vị hoặc kết cấu. Ví dụ, một âm thanh nhỏ cũng có thể gây ra sự khó chịu cực độ, hoặc một loại vải nhất định có thể gây cảm giác ngứa ngáy không thể chịu đựng được. Ngược lại, một số người có thể tìm kiếm các kích thích mạnh mẽ như âm nhạc lớn hoặc ánh sáng chói.
Nguyên nhân gây ra tự kỷ
Nguyên nhân rối loạn Phổ Tự kỷ ở người trưởng thành là sự kết hợp phức tạp của các yếu tố di truyền và môi trường, không phải do một yếu tố duy nhất.
Yếu tố di truyền
Gen đóng vai trò quan trọng trong việc xác định liệu một người có phát triển rối loạn Phổ Tự kỷ hay không. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu một người trong gia đình có ASD, nguy cơ mắc tình trạng này ở các thành viên khác cũng cao hơn. Có nhiều gen khác nhau được cho là có liên quan đến sự phát triển của rối loạn, nhưng không có một gen “tự kỷ” duy nhất nào được tìm thấy. Sự tương tác phức tạp giữa các gen khác nhau có thể làm tăng khả năng mắc tình trạng này.
Yếu tố môi trường
Bên cạnh yếu tố di truyền, một số giả thuyết nghiên cứu cho rằng các yếu tố môi trường trong giai đoạn trước, trong và sau khi sinh cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ và làm tăng nguy cơ phát triển rối loạn Phổ Tự kỷ. Một số yếu tố có thể bao gồm:
- Tuổi tác: Nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc ASD cao hơn ở những đứa trẻ có cha hoặc mẹ lớn tuổi.
- Các biến chứng trong thai kỳ và khi sinh: Các biến chứng như nhiễm trùng trong thai kỳ, thiếu oxy khi sinh, hoặc các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não.
- Ảnh hưởng từ môi trường: Mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu, nhưng một số giả thuyết về ảnh hưởng của ô nhiễm hoặc các hóa chất nhất định đã được đặt ra, tuy nhiên vẫn chưa có kết luận chắc chắn.
Cần nhấn mạnh rằng rối loạn Phổ Tự kỷ là một tình trạng phát triển thần kinh có căn nguyên sinh học. Nó không phải là do lỗi của bất kỳ ai hay kết quả của việc nuôi dạy không tốt.
Các phương pháp hỗ trợ Rối loạn Phổ Tự kỷ
Khi được chẩn đoán, việc tìm kiếm sự hỗ trợ phù hợp là rất quan trọng để nâng cao chất lượng cuộc sống. Các phương pháp hỗ trợ không nhằm mục đích “chữa khỏi” rối loạn Phổ Tự kỷ, mà là giúp người có ASD học cách quản lý các thách thức và phát huy điểm mạnh của mình.
- Tâm lý trị liệu: Giúp người có ASD nhận diện và thay đổi các suy nghĩ và hành vi tiêu cực. CBT đặc biệt hiệu quả trong việc xử lý các vấn đề đi kèm như lo âu và trầm cảm.
- Huấn luyện kỹ năng xã hội: Các buổi huấn luyện này giúp người có ASD học cách tương tác với người khác một cách hiệu quả hơn, bao gồm việc hiểu ngôn ngữ cơ thể, duy trì cuộc trò chuyện và thiết lập mối quan hệ.
- Hỗ trợ nghề nghiệp: Các chuyên gia có thể giúp người có ASD tìm kiếm công việc phù hợp với sở thích và khả năng của họ, đồng thời hỗ trợ họ trong việc hòa nhập môi trường làm việc.
- Thuốc: Mặc dù không có thuốc đặc trị ASD, các loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng đi kèm như lo âu, trầm cảm hoặc mất ngủ.
Giải pháp hỗ trợ an thần Harman Tuệ Tĩnh
Cải thiện giấc ngủ ngon cùng Harman Tuệ Tĩnh
Harman Tuệ Tĩnh là một trong những giải pháp hỗ trợ an thần, cải thiện giấc ngủ được Dược phẩm Tuệ Tĩnh nghiên cứu và phát triển. Với thành phần chính từ các loại thảo dược quý như lạc tiên, lá sen, xuyên khung, đinh lăng và vông nem. Harman Tuệ Tĩnh giúp hỗ trợ cải thiện lưu thông tuần hoàn máu, làm dịu căng thẳng và lo âu.
Sản phẩm có thể hỗ trợ người dùng ổn định tinh thần và giảm nhẹ các triệu chứng như khó ngủ, căng thẳng, đau đầu, chóng mặt hay các dấu hiệu khác của suy nhược thần kinh, từ đó tạo điều kiện thuận cho người dùng thư giãn cơ thể, nâng cao sức khỏe tâm thần. Với dạng dùng siro dễ uống, vị ngọt thanh nhẹ phù hợp với mọi đối tượng, đặc biệt là người cao tuổi khó uống thuốc viên hay những người khó nuốt thuốc dạng viên nén.
Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) không phải là một căn bệnh có thể lây nhiễm hay chữa khỏi hoàn toàn. Với sự chẩn đoán sớm và các phương pháp hỗ trợ phù hợp, người có ASD có thể vượt qua những thách thức trong giao tiếp xã hội và phát huy tối đa những điểm mạnh của mình, đóng góp tích cực cho xã hội.
Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường TẠI ĐÂY để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.
